افعال بی‌قاعده در زبان آلمانی (Unregelmäßige Verben یا starke Verben) دسته‌ای از افعال هستند که در هنگام تصریف، شکل ریشه آن‌ها تغییر می‌کند. برخلاف افعال باقاعده (schwache Verben)، این افعال الگوی مشخص و ثابت برای افزودن پسوندهای گذشته ندارند.
خصوصیات افعال بی‌قاعده
- تغییر ریشه: هنگام تصریف در زمان گذشته (Präteritum) و شکل سوم (Partizip II)، اغلب حروف صدادار در ریشه فعل تغییر می‌کند.
- شکل خاص در گذشته: برخلاف افعال باقاعده که از پسوند -te برای زمان گذشته استفاده می‌کنند، افعال بی‌قاعده تغییرات نامنظم دارند.
- شکل متفاوت در حالت گذشته و حالت سوم: برخی از این افعال تغییرات جزئی دارند، اما برخی کاملاً متفاوت می‌شوند.
| مصدر | فارسی | گذشته ساده | حالت سوم (Partizip) | حروف صدادار در صرف زمان حال تغییر می کنند |
| backen | پختن | backte/buk | gebacken | a → ä |
| befehlen | دستور دادن | befahl | befohlen | e → ie |
| beginnen | شروع کردن | begann | begonnen | |
| beißen | گاز گرفتن، نیش زدن | biss | gebissen | |
| bergen | نجات دادن | barg | geborgen | e → i |
| biegen | خم شدن | bog | gebogen | |
| bieten | پیشنهاد کردن | bot | geboten | |
| binden | وصل کردن | band | gebunden | |
| bitten | درخواست کردن | bat | gebeten | |
| blasen | باد کردن | blies | geblasen | a → ä |
| bleiben | ماندن | blieb | geblieben | |
| braten | سرخ کردن غذا | briet | gebraten | a → ä |
| brechen | شکستن | brach | gebrochen | e → i |
| brennen | سوزاندن | brannte | gebrannt | |
| bringen | آوردن | brachte | gebracht | |
| denken | فکر کردن | dachte | gedacht | |
| dreschen | کوبیدن | drosch | gedroschen | e → i |
| dringen | نقوذ کردن | drang | gedrungen | |
| dürfen | اجازه داشتن | durfte | gedurft | ü → a (در تمام حالا مفرد) |
| empfehlen | توصیه کردن | empfahl | empfohlen | e → ie |
| erschrecken | ترساندن | erschrak | erschrocken | e → i |
| essen | خوردن | aß | gegessen | e → i |
| erwägen | در نظر گرفتن | erwog | erwogen | |
| fahren | رانندگی کردن | fuhr | gefahren | a → ä |
| fallen | افتادن | fiel | gefallen | a → ä |
| fangen | گرفتن | fing | gefangen | a → ä |
| finden | پیدا کردن | fand | gefunden | |
| fliegen | پرواز کردن | flog | geflogen | |
| fliehen | فرار کردن | floh | geflohen | |
| fließen | جریان داشتن، جاری بودن | floss | geflossen | |
| fressen | خوردن، بلعیدن | fraß | gefressen | e → i |
| frieren | یخ زدن | fror | gefroren | |
| gären | اضطراب داشتن | gor | gegoren | |
| gebären | زائیدن، به دنیا آوردن | gebar | geboren | ä → ie |
| geben | دادن | gab | gegeben | e → i |
| gedeihen | پیشرفت کردن، موفق شدن | gedieh | gediehen | |
| gehen | رفتن | ging | gegangen | |
| gelingen | موفق بودن | gelang | gelungen | |
| gelten | معتبر بودن | galt | gegolten | e → i |
| genesen | بهبود یافتن | genas | genesen | |
| genießen | لذت بودن | genoss | genossen | |
| geschehen | اتفاق افتادن | geschah | geschehen | e → ie |
| gewinnen | بردن، برنده شدن | gewann | gewonnen | |
| gießen | ریختن | goss | gegossen | |
| gleichen | شباهت داشتن | glich | geglichen | |
| gleiten | لغزیدن | glitt | geglitten | |
| graben | حفاری کردن | grub | gegraben | a → ä |
| greifen | چنگ زدن، گرفتن | griff | gegriffen | |
| haben | داشتن | hatte | gehabt | |
| halten | نگه داشتن | hielt | gehalten | a → ä |
| hängen | آویزان کردن | hing | gehangen | |
| hauen | بریدن، قطع کردن | haute | gehauen | |
| heben | بلند کردن | hob | gehoben | |
| heißen | نامیده شدن، نام داشتن | hieß | geheißen | |
| helfen | کمک کردن | half | geholfen | e → i |
| kennen | دانستن، آشنا بودن | kannte | gekannt | |
| klingen | زنگ زدن، صدا دادن | klang | geklungen | |
| kneifen | نیشگون گرفتن | kniff | gekniffen | |
| kommen | آمدن | kam | gekommen | |
| können | توانستن | konnte | gekonnt | ö → a (تمام حالات مفرد) |
| kriechen | خزیدن | kroch | gekrochen | |
| laden | بار کردن، بارگذاری کردن | lud | geladen | a → ä |
| lassen | اجازه دادن | ließ | gelassen | a → ä |
| laufen | دویدن، راه رفتن | lief | gelaufen | a → ä |
| leiden | رنج بردن | litt | gelitten | |
| leihen | قرض دادن، قرض گرفتن | lieh | geliehen | |
| lesen | خواندن | las | gelesen | e → ie |
| liegen | دراز کشیدن | lag | gelegen | |
| lügen | دروغ گفتن | log | gelogen | |
| meiden | خوداری کردن، اجتناب کردن | mied | gemieden | |
| messen | اندازه گرفتن | maß | gemessen | e → i |
| misslingen | اشتباه کردن | misslang | misslungen | |
| mögen | دوست داشتن | mochte | gemocht | ö → a (تمام حالت های مفرد) |
| müssen | مجبور بودن | musste | gemusst | ü → u (تمام حالت های مفرد) |
| nehmen | گرفتن | nahm | genommen | e → i |
| nennen | صدا زدن، نامیدن | nannte | genannt | |
| pfeifen | صوت زدن | pfiff | gepfiffen | |
| preisen | ستودن، ستایش کردن | pries | gepriesen | |
| quellen | فوران کردن، جاری شدن | quoll | gequollen | e → i |
| raten | حدس زدن | riet | geraten | a → ä |
| reiben | مالیدن | rieb | gerieben | |
| reißen | پاره کردن | riss | gerissen | |
| reiten | سواری کردن، اسب سواری کردن | ritt | geritten | |
| rennen | دویدن، مسابقه دادن | rannte | gerannt | |
| riechen | بو دادن، رایحه داشتن | roch | gerochen | |
| ringen | تقلا کردن | rang | gerungen | |
| rinnen | چکیدن | rann | geronnen | |
| rufen | تلفن زدن، تماس گرفتن | rief | gerufen | |
| saufen | نوشیدن، مشروب خوردن | soff | gesoffen | a → ä |
| schaffen | ساختن، ایجاد کردن | schuf | geschaffen | |
| scheiden | جدا کردن | schied | geschieden | |
| scheinen | به نظر رسیدن | schien | geschienen | |
| schelten | سرزنش کردن | schalt | gescholten | e → i |
| scheren | تراشیدن | schor | geschoren | |
| schieben | فشار دادن، هل دادن | schob | geschoben | |
| schießen | شلیک کردن | schoss | geschossen | |
| schinden | کار کشیدن، پوست کندن | schindete | geschunden | |
| schlafen | خوابیدن | schlief | geschlafen | a → ä |
| schlagen | زدن | schlug | geschlagen | a → ä |
| schleichen | دزدکی رفتن | schlich | geschlichen | |
| schließen | بستن | schloss | geschlossen | |
| schlingen | پیچیدن، گره زدن | schlang | geschlungen | |
| schmeißen | پرت کردن | schmiss | geschmissen | |
| schmelzen | ذوب شدن، آب شدن | schmolz | geschmolzen | e → i |
| schneiden | بریدن | schnitt | geschnitten | |
| schreiben | نوشتن | schrieb | geschrieben | |
| schreien | جیغ زدن، گریه کردن | schrie | geschrien | |
| schreiten | گام برداشتن | schritt | geschritten | |
| schweigen | ساکت بودن | schwieg | geschwiegen | |
| schwellen | متورم شدن | schwoll | geschwollen | e → i |
| schwimmen | شنا کردن | schwamm | geschwommen | |
| schwinden | محو شدن، ناپدید شدن | schwand | geschwunden | |
| schwingen | تاب خوردن | schwang | geschwungen | |
| schwören | سوگند خوردن | schwor | geschworen | |
| sehen | دیدن | sah | gesehen | e → ie |
| sein | بودن | war | gewesen | کاملا بی قاعده (ich bin, du bist, …) |
| singen | آواز خواندن | sang | gesungen | |
| sinken | غرق شدن، فرو رفتن | sank | gesunken | |
| sinnen | اندیشیدن، تعمق کردن | sann | gesonnen | |
| sitzen | نشستن | saß | gesessen | |
| sollen | اجبار داشتن | sollte | gesollt | |
| speien | تف کردن | spie | gespien | |
| spinnen | چرخیدن، چرخاندن | spann | gesponnen | |
| sprechen | صحبت کردن | sprach | gesprochen | e → i |
| sprießen | جوانه زدن | spross | gesprossen | |
| springen | پریدن | sprang | gesprungen | |
| stechen | سوراخ کردن، چاقو زدن | stach | gestochen | e → i |
| stehen | ایستادن | stand | gestanden | |
| stehlen | دزدیدن | stahl | gestohlen | e → ie |
| steigen | بالا رفتن، کوهنوردی کردن | stieg | gestiegen | |
| sterben | مردن | starb | gestorben | e → i |
| streichen | لغو کردن، پاک کردن | strich | gestrichen | |
| streiten | نزاع کردن، جرو بحث کردن | stritt | gestritten | |
| tragen | حمل کردن، پوشیدن | trug | getragen | a → ä |
| treffen | ملاقات کردن | traf | getroffen | e → i |
| treiben | تحریک کردن، وادار کردن | trieb | getrieben | |
| treten | گام برداشتن | trat | getreten | e → i (+tt); du trittst |
| trinken | نوشیدن | trank | getrunken | |
| trügen | فریب دادن | trog | getrogen | |
| tun | انجام دادن | tat | getan | |
| verderben | خراب کردن، از بین بردن | verdarb | verdorben | e → i |
| vergessen | فراموش کردن | vergaß | vergessen | e → i |
| verlieren | از دست دادن | verlor | verloren | |
| wachsen | بزرگ کردن | wuchs | gewachsen | a → ä |
| waschen | شستن | wusch | gewaschen | a → ä |
| weichen | تسلیم شدن | wich | gewichen | |
| weisen | نشان دادن، نمایش دادن | wies | gewiesen | |
| werben | تبلیغ کردن | warb | geworben | e → i |
| werden | تبدیل شدن | wurde | geworden | e → i; بی قاعده: du wirst |
| werfen | پرت کردن | warf | geworfen | e → i |
| wiegen | وزن داشتن | wog | gewogen | |
| wissen | دانستن | wusste | gewusst | i → ei (همه حالت های مفرد) |
| wollen | خواستن | wollte | gewollt | o → i (همه حالت های مفرد) |
| wringen | چلاندن | wrang | gewrungen | |
| ziehen | کشیدن، حرکت دادن | zog | gezogen | |
| zwingen | زور کردن | zwang | gezwungen |
